मागच्या एका लेखात काँग्रेस मधील डाव्या विचारांच्या कंपू विषयी लिहले होते. पंडित जवाहरलाल नेहरू यांच्या काळात डाव्या विचारांचा एक कंपू काँग्रेसमध्ये कार्यरत होता. स्वतः नेहरू पण डाव्या विचारांनी बऱ्याच अंशी प्रेरित होतेच. त्या मुळे असेल पण भारता साठी चीन हा त्यांना शत्रू वाटत नव्हता. काँग्रेस मधील या डाव्या कंपूचे नेतृत्व कृष्ण मेनन सारखा महारथी करत होता.
http://lavleledive.blogspot.com/2019/05/blog-post.html?m=1
http://lavleledive.blogspot.com/2019/05/blog-post.html?m=1
कृष्ण मेनन हे १९४७ ते १९५२ भारताचे ब्रिटन मधील राजदूत होते. १९५३ मध्ये त्यांना राज्यसभेवर निवडून आणण्यात आले. पंडित नेहरू यांच्या अत्यंत विश्वासातील म्हणून त्यांचे नाव घेतल्या जायला लागले. १९५६ मध्ये बिनखात्याचे मंत्री म्हणून त्यांची वर्णी नेहरू यांच्या मंत्रिमंडळात झाली.
१९५८ तेच वर्ष होते जेव्हा चीन आणि भारतातील सीमा संघर्ष टिपेला पोहचला होता. १९५९ येत पर्यंत तर हा संघर्ष रक्तरंजित रूप घ्यायला लागला होता. लडाख मधील कोंगकाला भागात पहिल्यांदा चीन सीमेवर हिंसक प्रतिक्रिया आली होती.
इतकेच नाही तर १९६२ च्या युद्धाचे खापर भारतीय सेनेच्या तत्कालीन गुप्त विभागावर फोडण्याचा प्रयत्न केला जातो. पण तो एक चुकीचा आरोप आहे, कारण वेळोवेळी चीनच्या सीमेवरील हालचाली भारतीय सेना आपल्या संरक्षण मंत्रालयाकडे पाठवत होती, ज्या कडे पूर्णतः दुर्लक्ष केले गेले.
याचीच परिणीती ही की, भारतीय सनेने चीनचा धोका समोर ठेऊन, चीन सोबत युद्ध करावे लागलेच तर कराव्या लागणाऱ्या तयारी साठी मागितलेली युद्ध सामुग्री पण भारतीय सेनेला मिळाली नाही. या करता कृष्ण मेनन स्वतः सरळ जवाबदार नक्कीच होते.
मेनन यांची ही सगळ्यात मोठी चूक होती. प्रत्यक्ष युद्धाचा काहीही अनुभव नसलेल्या एका माणसाला जो युद्ध भूमी वरून पळून आला होता, त्याला युद्ध भूमी पासून हजारो किलो मीटर अंतरावरून युद्ध भूमी संचालित करायला सांगितले गेले. याचा सरळ परिणाम हा झाला की, भारतीय सेनेच्या युद्धक गरजा पण आपण वेळेवर पूर्ण करू शकलो नाही, लढणाऱ्या सैन्याला युद्धक सामान आणि रसद पुरवू शकलो नाही. आपली विमाने या युद्धात उडलीच नाही, कारण तसे आदेश युद्ध संचालन करणाऱ्यांकडून वायू सेनेला पोहचले नाही!
युद्ध सुरू असतांना ज्या सेना अधिकाऱ्यांना कौल आणि मेनन यांच्या चुकीच्या निर्णयाचा राग आला होता किंवा फटका बसला होता, त्यांचा जास्त वेळ प्रत्यक्ष युद्ध लढण्यापेक्षा मेनन आणि कौल यांचा विरोध करण्यात गेला. या सगळ्याचा परिणाम आपल्याला १९६२ च्या युद्धात पराजय सहन करण्यात भोगावा लागला.
खरे तर या सगळ्यात लेफ्टनंट जनरल कौल हे लष्करी कारवाई होत कारागृहात जायला हवे होते, आणि मेनन यांच्या वर पण कारवाई व्हायला हवी होती. पण पंडित जवाहरलाल नेहरू पाई कौल यातून सहीसलामत तर सुटलेच पण मेनन यांच्यावर पण संरक्षण मंत्री म्हणून राजीनामा देण्या व्यतिरिक्त काहीही कारवाई झाली नाही आणि ही कारवाई पण तत्कालीन राष्ट्रपती श्री राधाकृष्णन यांच्या तीव्र आक्षेपानंतर केल्या गेली. भारतीय सेना, विरोधी पक्ष आणि भारतीय जनता यांचा आकरप्श या बाबतीत कोमल हृदयी पंडित नेहरू यांच्या कांनापर्यंत पोहचत नव्हता हे विशेष! या नंतर पण जनरल माणेकशा यांच्या सोबत मेनन यांचे खटके उडाले. शेवटी नेहरू यांना या भांडणात मध्यस्थी करावी लागली, लक्षात घ्या माणेकशा हे १९७१ च्या लढाईतील हिरो म्हणून समोर आले.
दुसरा कोणताही देश असता तर मेनन यांची राजकीय कारकीर्द संपली असती, त्यांच्यावर कायदेशीर कारवाई झाली असती. पण भारतात मात्र कृष्ण मेनन यांना पदमविभूषण सारखा सर्वोच्च सन्मान दिल्या गेला. नेहरू हयात असे पर्यंत कृष्ण मेनन यांना काँग्रेस मध्ये पण कोणताही विरोध सहन करावा लागला नाही ही खरी शोकांतिका आहे. पंतप्रधान असलेल्या माणसाने देश विरोधी निर्णय घेणाऱ्या माणसाला कसे न वागवावे याचा उत्तम नमुना होते हे प्रकरण.
चीन हे काही अजेय राष्ट्र नाही. अमेरिकेला खडे चारणार्या व्हिएतनाम सारख्या चिमुकल्या देशाने पण १९७९ साली चीनचा युद्धात पराभव केला आहे. मात्र या आधी पण १९६७ साली चीन आणि भारताची नथुला जवळ चकमक झाली होती त्यात चीन ने सपाटून मार खाल्ला होता. त्या नंतर पुन्हा १९८७ साली चीन पुन्हा भारताच्या हद्दीत घुसखोरी करून बसला होता तेव्हा पण भारतीय सैन्याने त्याला असे उत्तर दिले कि चीन ला हु कि चू ण करता तोंड लपवून पळाला होता.
१९६२ च्या मानहानी कारक पराभवा नंतर अवघ्या तीन वर्षात पाकिस्थान बरोबर झालेल्या युद्धात हीच भारतीय सेना व्यवस्थित जिंकली, या नंतर १९७१ ला तर या सेनेने इतिहास रचला! मग फक्त १९४७, १९६२ संघर्षा मध्येच भारतीय सेनेने कचखाऊ भूमिका का घेतली? कारण ती भूमिका भारतीय सेनेची नसून कचखाऊ मनोवृत्ती असणाऱ्या भारतीय राजनेत्यांची आणि त्यांना दिशा दाखवणाऱ्या डाव्या विचारांची होती.
सोबतच अजून एक प्रश्न उभा राहतो की, कृष्ण मेनन सारखा विदेशी नीतीचा जाणकार, मुसद्दी, राजकारणी आपल्या कारकिर्दीत ज्या चुका करतो त्या खरच चुका असतात की, जाणून बुजून आपल्या विचारधारेपाई केलेली कारस्थाने असतात?
टिप्पण्या
टिप्पणी पोस्ट करा